Ποιος είναι ο Μορφωτικός Σύλλογος Φιλιατρών "Ο Πυρσός"
Οι νέοι κάθε γενιάς θέλουν να πιστεύουν πως μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο! Πιστεύουν πως πρέπει να κάνουν τη δική τους μικρή ή μεγάλη επανάσταση. Κι αλίμονο αν δεν το πίστευαν κι ακόμη περισσότερο, αν δεν το επιχειρούσαν. Οι νέοι των Φιλιατρών της εποχής του 50 επανέλαβαν αυτό που είχε κάνει και η αμέσως προηγούμενη φιλιατρινή γενιά της δεκαετίας του 1920. Έκαναν τη δική τους μικρή «επανάσταση» και τόλμησαν να αλλάξουν τη καθημερινότητα της ζωής στην πόλη τους. Έφεραν νέες ιδέες, νέες απόψεις και σκέψεις, νέους σκοπούς και οράματα, μέσα από την έντονη δραστηριότητα ενός πολιτιστικού Συλλόγου που ίδρυσαν το 1958. Ενός Συλλόγου που μπόρεσε να ανταποκριθεί με επιτυχία σ’ όλες τις σύγχρονες τότε προκλήσεις της μεταπολεμικής εποχής. Ενός Συλλόγου που τόλμησε καινοτομίες και άλλαξε τις συντηρητικές αντιλήψεις της φιλιατρινής κοινωνίας. Ενός Συλλόγου που έφερε έναν φρέσκο αέρα αισιοδοξίας και πνευματικής ανάτασης στην αποτελματωμένη τότε ζωή των νέων της πόλης των Φιλιατρών.
Η πόλη των Φιλιατρών είχε βέβαια ανέκαθεν μια πολύ ωραία παράδοση στην ίδρυση πολιτιστικών Συλλόγων. Το 1865 είχε ιδρυθεί η φιλιατρινή Λέσχη «Πρόοδος Α΄», το 1910 ο «Τριφυλιακός Σύλλογος» και το 1926 «Ο Σύλλογος Φιλοπροόδων». Κάθε νέα γενιά έκανε τότε και τη δική της «επανάσταση»! Έτσι λοιπόν και η γενιά του 50 ένοιωσε να την βαραίνει τότε μια πατρώα παράδοση και έκανε πράξη την αρχαία ρήση του «Άμμες δε γ’εσσόμεθα πολλώ κάρρονες»! Αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί και προσέφερε στην ιδιαίτερη πατρίδα κάτι περισσότερο και ακόμη καλύτερο απ’ ότι οι προηγούμενες γενιές. Η φλόγα αγάπης που κρυβόταν στις καρδιές τους για την ιδιαίτερη πατρίδα τους, λαμπάδιασε κι έγινε μια μεγάλη φωτεινή δάδα που τους οδήγησε σε νέες αναζητήσεις και νέους ατραπούς. Η δάδα αυτή έλαμψε πολύ έντονα κι έγινε ο ΠΥΡΣΟΣ που φώτισε το δρόμο προς την ενημέρωση, τη γνώση, τη διαφώτιση, το διαλογισμό, το προβληματισμό και την πρόοδο.
Την ίδρυση του Συλλόγου «ΠΥΡΣΟΣ» εμπνεύστηκε αρχικά μια μικρή ομάδα ανήσυχων τότε νέων της πόλης μας, που θέλησαν να παραμερίσουν τα μέχρι τότε «καθιερωμένα και τετριμμένα» της κοινωνίας τους γιατί ασφυκτιούσαν μέσα στην τότε αποτελμάτωση της ζωής στην ελληνική επαρχία και δεν άντεχαν την ανυπόφορη απογοήτευση και κατήφεια που ήταν ζωγραφισμένη στα τραυματισμένα -από την κατοχή και τον εμφύλιο- πρόσωπα των νέων της εποχής εκείνης. Είναι δύσκολο να αντιληφθούν οι σημερινοί νέοι την αγωνία της γενιάς εκείνης που είχε υποστεί τα δεινά της κατοχής και του εμφυλίου και οραματιζότανε ένα καλύτερο αύριο, που αργούσε όμως να έρθει και που οι μέρες των νέων τότε περνούσαν αβάσταχτα νωχελικά, στον ίδιο πάντα ρυθμό της ακεφιάς, της αδράνειας και της δυσθυμίας. Έκαναν λοιπόν τη δική τους μικρή επανάσταση για να απαλλαχτούν από τη μίζερη και αβάσταχτα καταθλιπτική ζωή της τότε ελληνικής επαρχίας. Είχαν την ελπίδα ότι πολλά μπορούσαν να αλλάξουν στη κοινωνία τους, εάν οι ίδιοι αποφάσιζαν να ταράξουν τα αποτελματωμένα και ελώδη νερά των συντηρητικών τότε αντιλήψεων που δεν άφηναν περιθώρια στην πνευματική ζωή του τόπου για εκσυγχρονισμό, αλλαγή και πρόοδο. Δεν ήταν λοιπόν περίεργο, που ο νέος εκείνος σύλλογος των Φιλιατρών «ΠΥΡΣΟΣ», αποκαλέστηκε από πολλούς τότε συμπολίτες μας «Ο ΠΥΡΣΟΣ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ»!
Εξακολουθούσε βέβαια να υπάρχει την εποχή εκείνη στην πόλη της και ο πάντα αξιόλογος «Σύλλογος των Φιλοπροόδων», που συνέχιζε όμως την πολιτιστική δραστηριότητά του γύρω από δυο μόνο στόχους. Την αποκατάσταση του κατεστραμμένου από την κατοχή πάρκου της Βλαχέρνας και την ανασύσταση της παραδοσιακής φιλαρμονικής της πόλης μας. Οι μονότονα επαναλαμβανόμενες την εποχή εκείνη «βαρετές χοροεσπερίδες» του συλλόγου Φιλοπροόδων, που γινόντουσαν κάθε πρωτοχρονιά, του Αγίου Χαραλάμπους και τις Αποκριές, δεν ενδιέφεραν ιδιαίτερα τους νέους της μεταπολεμικής περιόδου γιατί δεν αποτελούσαν πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά μόνο καθιερωμένες «αναγκαίες» διοργανώσεις για τις οικονομικές ανάγκες του Συλλόγου. Ο τότε συντηρητισμός των διοικούντων το Σύλλογο των Φιλοπροόδων δεν άφηνε περιθώρια στους νεότερους για άλλου είδους πνευματικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, πολύ δε περισσότερο για ριζοσπαστικές αλλαγές πρωτοποριακές καινοτομίες. Θα πρέπει δε να αναφέρουμε, πως πολλοί από το Σύλλογο Φιλοπροόδων και την Αδελφότητα «Εράνη» της Αθήνας είχαν αντιδράσει τότε πολύ έντονα και μάλιστα με απαράδεκτα άσχημο τρόπο στο άκουσμα και μόνο της ίδρυσης του νέου συλλόγου. Προσπάθησαν δυστυχώς με διάφορους ανοίκειους τρόπους να αποτρέψουν την ίδρυσή του ΠΥΡΣΟΥ και στη συνέχεια τον πολέμησαν με σκοπό να τον εξοντώσουν. Η αντίδρασή τους προερχόταν από του μη τυχόν και μειωθεί κατ’ ελάχιστον η δική τους μονοκρατορία στην κοινωνική ζωή της πόλης και η αυθεντία τους ως προς το να καθορίζουν αποκλειστικά εκείνοι το είδος και τον τρόπο εκδήλωσης της όποιας πολιτιστικής δραστηριότητας στην πόλη των Φιλιατρών!
Η γενιά λοιπόν της εποχής του 50 δεν μπορούσε ποτέ να συμβιβαστεί με τέτοιες αντιλήψεις και νοοτροπίες. Ζητούσε κάτι άλλο, κάτι περισσότερο, κάτι καλύτερο, κάτι εντελώς διαφορετικό, που το θεωρούσε απαραίτητο, χρήσιμο και απόλυτα αναγκαίο για να μπορέσει να δραστηριοποιηθεί ελεύθερα και να δημιουργήσει μια δικής της αντιλήψεως κοινωνική πρόοδο.
Τι ήταν όμως εκείνο το «άλλο» και το «διαφορετικό» που ήθελαν τότε οι «επαναστάτες» νέοι της γενιάς εκείνης;
Ήθελαν κατ’ αρχάς να μπορούν να συναντιόνται και να συζητούν ελεύθερα και άνετα, όχι μέσα στην αποπνικτική ατμόσφαιρα του καφενείου, αλλά μέσα σ’ ένα δικό τους ήσυχο και πολιτισμένο στέκι. Ήθελαν να μπορούν να ανταλλάσουν ήρεμα μεταξύ τους νέες ιδέες, νέες απόψεις και αντιλήψεις πάνω σε διάφορα πανελλήνια και παγκόσμια τότε ιδεολογικά ρεύματα, μακριά και πάνω από πολιτικές εμπάθειες και κομματικούς φανατισμούς. Ήθελαν οπωσδήποτε να απαλλαχτούν από τα πάθη, τις έχθρες και τα μίση που είχε αφήσει πίσω του ο εμφύλιος στην ελληνική κοινωνία. Ήθελαν να συνεργαστούν όλοι αδελφωμένοι γύρω από ένα νέο προοδευτικό πόλο της κοινωνίας τους και να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν με νέους και σύγχρονους τρόπους τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της νέας εποχής. Ήθελαν επίσης να έχουν πρόσβαση σε πολλά και αξιόλογα βιβλία και περιοδικά πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου, όλων των ιδεολογιών και αντιλήψεων. Να έχουν τη δυνατότητα να διοργανώνουν στην πόλη τους ιδιαίτερα αξιόλογες πνευματικές ομιλίες και διαλέξεις, από διακεκριμένους Ακαδημαϊκούς και πανελληνίου κύρους πανεπιστημιακές προσωπικότητες. Ήθελαν λοιπόν οι νέοι να «σπάσουν τα δεσμά» κάποιων αναχρονιστικών «πατροπαράδοτων» αντιλήψεων και να μπορούν ελεύθεροι να αναζητήσουν την αλήθεια με κάθε τρόπο και προς κάθε κατεύθυνση. Οι προκλήσεις και τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου ήταν πολλά και διαφορετικά, γι’ αυτό και τα μυαλά των νέων έπρεπε να στραφούν προς άλλα καίρια και ζωτικά πλέον θέματα, για να μπορούν να δώσουν σωστές απαντήσεις και ικανοποιητικές λύσεις. Ήθελαν ακόμη να προβάλουν και τις φυσικές ομορφιές του τόπου τους, ώστε να συμβάλουν όσο μπορούν στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής τους.
Οι νέοι της εποχής εκείνης ήθελαν ακόμη να αλλάξουν και την καθημερινότητα της ζωής τους. Ήθελαν να διοργανώνουν πολλές αξιόλογες μορφωτικές και ψυχαγωγικές εκδρομές, να επισκέπτονται αρχαιολογικούς, ιστορικούς και τουριστικούς χώρους, να βλέπουν, ν’ ακούν, να μαθαίνουν. Ήθελαν να έχουν τη δυνατότητα να διασκεδάζουν μ’ εκείνη την ωραία, αξέχαστη ακόμα και σήμερα, μουσική και τα τραγούδια της εποχής του 50, αλλά να ακούν στη «λέσχη» τους και την άγνωστη σε πολλούς ακόμη την εποχή εκείνη μελωδία της κλασσικής μουσικής! Μέσα από το νέο και διαφορετικό τρόπο της διασκέδασής τους, που δεν ήταν οι καθιερωμένες «χοροεσπερίδες» αλλά τα ανέμελα εκείνα νεανικά «πάρτυ» της αυλής και της ταράτσας, όπως και κάποια ακόμη παραλιακά «πικ-νικ» με τα φορητά ραδιοπικάπ και τους δίσκους 45 στροφών, μπορούσε η φιλιατρινή νεολαία της εποχής εκείνης να «συγχρωτίζεται» με τα παγκοσμίου εμβέλειας τραγούδια και χορούς με τα οποίους διασκέδαζε και όλη τότε η νεολαία του υπόλοιπου κόσμου. Είχαν βαρεθεί οι νέοι των Φιλιατρών να βλέπουν συνέχεια κινηματογραφικές ταινίες με τα ανούσια εκείνα ελληνικά και ξένα «μελό» της μεταπολεμικής εποχής και αναζητούσαν μια δική τους «κινηματογραφική Λέσχη» για κάποιες ποιοτικές ταινίες αλλά και για κάποια αξιόλογα ειδησεογραφικά, ενημερωτικά και μορφωτικά ντοκιμαντέρ. Ήθελαν και μουσικές συναυλίες στον τόπο τους, ήθελαν και χορευτικά παραδοσιακά συγκροτήματα, ήθελαν και ερασιτεχνικό θέατρο, ήθελαν, ήθελαν… Σημασία όμως έχει, ότι τελικά τα κατάφεραν και τα απόκτησαν!!!
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΟΥ «ΠΥΡΣΟΥ»
Ο σπόρος της ίδρυσης του νέου Συλλόγου έπεσε και φύτρωσε ανάμεσα σε μια μικρή παρέα 7-8 περίπου ατόμων, από εικοσάρηδες και εικοσιπεντάρηδες τότε νέους και νέες, όπως μας περιγράφει λεπτομερώς στην εφημερίδα «Φιλιατρινές Ώρες», (φύλλα Νο 17,18,19 & 20 του έτους 1998), ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της ίδρυσης του «ΠΥΡΣΟΥ», Κώστας Σπανός.
Την ιδέα της ίδρυσης του νέου Συλλόγου την αποδέχτηκαν αμέσως και άλλοι νέοι, που συγκεντρώθηκαν το Νοέμβριο του 1958 σε μια παλιά αποθήκη (των τότε ΣΕΚ), και υπέγραψαν το καταστατικό ίδρυσης του νέου Συλλόγου. Εκεί οριστικοποιήθηκαν οι σκοποί και οι στόχοι του νέου Συλλόγου κι εκεί ο Σύλλογος πήρε επίσημα και το βαπτιστικό του όνομα, ως ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ «Ο ΠΥΡΣΟΣ»!
Τα ιδρυτικά μέλη του ΠΥΡΣΟΥ που υπέγραψαν το ιδρυτικό καταστατικό, ήταν κατά αλφαβητική σειρά οι εξής: Αθανασόπουλος Δ. Μπάμπης, Αλεξανδρόπουλος Ι. Μπάμπης, Γαλανοπούλου Γιωργία, Εμμανουηλίδη Μαριέλλα, Εμμανουηλίδης Πέτρος, Κορόβηλα Βάσω, Κορόβηλας Κ. Σάκης, Λάλουση Χ. Νία, Παναγιωτόπουλος Σ. Σάκης, Πανταζόπουλος Χ. Τάκης, Πανταζόπουλος Χ. Νίκος, Παπαδόπουλος Τάσος, Παρίσσος Ανδρέας, Σαμπαζιώτης Γιάννης, Σμυρνής Γιάννης, Σπανός Κώστας, Σπανός Χρήστος, Σπανού Ρίτσα, Σταυρόπουλος Αποστόλης, Σύλλας Σπύρος, Χόρτης Γεώργιος, Γκόνης Σπύρος, Τζωρτζίνης Φώτης.
Την πρώτη πενταμελή προσωρινή διοικούσα επιτροπή απετέλεσαν οι Εμμανουηλίδης Πέτρος, Παπαδόπουλος Τάσος, Σμυρνής Γιάννης, Σπανός Κώστας και Τζωρτζίνης Φώτης.
Οι εγγραφές νέων μελών του ΠΥΡΣΟΥ ξεκίνησαν αμέσως και τα ονόματα των 100 περίπου «ιδρυτικών μελών», δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Φιλιατρά» τον Γενάρη του 1959. Στο ίδιο τότε τεύχος, ο τότε Δ/ντής του περιοδικού, αείμνηστος Παναγιώτης Παπαχριστόπουλος, αφιέρωσε πολλά επαινετικά και κολακευτικά λόγια, κάτω από τον προφητικό τίτλο: «ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΠΥΡΣΟΣ» - ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΛΠΙΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ»!
ΤO ΠΡΩΤO ……ΒΗΜΑ
Η «Λέσχη του ΠΥΡΣΟΥ», που ήταν το πολυπόθητο στέκι του και η πρώτη βιβλιοθήκη του ΠΥΡΣΟΥ, στεγάστηκαν στο ισόγειο της οικίας Μαρκούλια (σημερινό Ανθοπωλείο «το Νούφαρο»), που εγκαινιάστηκαν επίσημα το απόγευμα της πρώτης Φεβρουαρίου του 1959.
Την ίδια εκείνη Κυριακή το πρωί, έλαβε χώρα και η πρώτη Γενική Συνέλευση των μελών του Συλλόγου, προς ανάδειξη του πρώτου διοικητικού του συμβουλίου. Η Γεν. Συνέλευση έγινε στην αίθουσα του τότε «Αγροτικού Νηπιοτροφείου» (σημερινή αίθουσα συνεδριάσεων του «Δημοτικού Συμβουλίου»), όπου προσήλθαν και εψήφισαν 53 μέλη.
Πλειοψήφησαν τελικά επτά άτομα, τα οποία συγκροτήθηκαν την ίδια μέρα σε σώμα, ως εξής:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γιάννης Σμυρνής
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τάσος Παπαδόπουλος
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Πέτρος Εμμανουηλίδης
ΤΑΜΙΑΣ: Κώστας Σπανός
ΕΦΟΡΟΣ: Φώτης Τζωρτζίνης
ΜΕΛΗ: Μπάμπης Αλεξανδρόπουλος και Σπύρος Σύλλας
